Maqedonia e Veriut përballë zgjedhjes historike: Evropë apo vasalitet në “Botën Serbe”?

Draft-rezoluta e Parlamentit Evropian nuk është vetëm një dokument teknik i radhës. Ajo është një reflektim i një gjendjeje të thellë krizash që po e përfshijnë Maqedoninë e Veriut – krizë sovraniteti, krizë orientimi politik, krizë e bashkëjetesës ndëretnike. Dhe më së shumti: një krizë guximi për ta thënë të vërtetën me emrin e saj.

Koncepti i “Botës Serbe”, i promovuar nga qarqet nacionaliste në Beograd dhe i artikuluar nga figura si Aleksandar Vulin, ka kaluar kufijtë e retorikës historike. Sot ai vepron si një mekanizëm konkret ndikimi në strukturat politike, mediatike dhe ekonomike të vendeve të Ballkanit Perëndimor, përfshirë Maqedoninë e Veriut. Dhe rezoluta e eurodeputetit Tomas Waitz e bën të qartë: ky ndikim nuk është abstrakt – është i pranishëm dhe i institucionalizuar.

Për vite me radhë, u shpenzua energji për të mohuar ose minimizuar ndikimin serb në Shkup. Por faktet janë kokëforta: mediat pro-serbe në vend ndjekin agjendën e Kremlinit, zyrtarë të afërt me Beogradin marrin pozita kyçe në qeveri, dhe vetë institucionet fillojnë të deformohen sipas një modeli autoritar i-liberal, i cili ngjan më shumë me sistemet e Orbanit apo Vuçiqit sesa me vlerat evropiane.

Që arkivat e UDBA-s e KOS-it ende nuk janë hapur, është simptomë e kësaj ngërçi. Si mund të pretendojmë ndërtimin e një shoqërie të hapur, kur themelet e shtetit ende ruhen nga hija e strukturave sekrete të një regjimi që i përndiqte qytetarët në emër të ideologjisë?

Reagimi i aktorëve shqiptarë në vend, në këtë kontekst, është jo vetëm i drejtë, por i domosdoshëm. Bujar Osmani, me deklaratën se Maqedonia e Veriut është shndërruar në “proksi të Botës Serbe”, bën një ndër ndërhyrjet më të sinqerta politike të kohëve të fundit. Po kështu, qëndrimi i Aleancës për Shqiptarët është një akt i përgjegjshëm dhe i qartë: nuk mund të ketë integrim në BE me një sistem politik që shërben si zgjatim i interesave të Beogradit dhe Moskës.

Emërimi i Ivan Stoilkoviçit është një provë tjetër e kësaj kapjeje. Një figurë që njihet për lidhjet e tij me qarqet ekstremiste serbe dhe proruse, merr postin që lidhet drejtpërdrejt me marrëdhëniet ndëretnike në një shtet multietnik. Çfarë sinjali më të qartë se ky për të kuptuar se kthimi prapa është i organizuar, i qëllimshëm dhe i rrezikshëm?

Por rreziku nuk kufizohet vetëm te shqiptarët. Ai prek të gjithë qytetarët që duan një shtet funksional, të drejtë, evropian. Sepse çdo centimetër që i jepet “Botës Serbe” brenda institucioneve është një hap larg nga BE-ja dhe një hap më afër autoritarizmit lindor.

Më 8 korrik, BE-ja do të japë një sinjal të qartë. Por sinjalet nuk mjaftojnë. Është koha që forcat politike, mediat, shoqëria civile dhe qytetarët të zgjedhin: a do ta mbrojnë Maqedoninë e Veriut si një shtet evropian, apo do ta dorëzojnë atë në duart e atyre që shohin në të vetëm një “krahinë” të një bote të vjetër, autoritare dhe destabilizuese?

Kjo nuk është vetëm çështje politike. Është çështje identiteti, orientimi dhe dinjiteti. Dhe zgjedhja duhet bërë me guxim, tani – jo nesër.

• 
• 
• 
• 
• 
• 
•