Vera e vitit 1940 – Opinion nga Fidan Jusufi
Botuar nga Flaka
Nga Fidan Jusufi
Ushtria gjermane po përshkonte Evropën si një stuhi. Belgjika dhe Holanda kishin rënë tashmë, dhe linjat mbrojtëse franceze, Vija krenare Maginot, ishte e pafuqishme para gjermanëve. Parisi dhe ushtria franceze, e mundur dhe e demoralizuar, po tërhiqej në jug.
Në atë moment, populli priste rezistencë deri në frymën e fundit.
Por pastaj u shfaq Marshal Philippe Pétain, një hero i vjetër i Luftës së Parë Botërore. Burri që dikur kishte shpëtuar Francën në Verdun tani kishte vendosur të dorëzohej.
“Ne duhet të ndalojmë së luftuari,” tha ai në radio më 17 qershor 1940.
“Me zemër të rëndë them: luftimet duhet të ndalen.”
Fjalët e tij jehuan në të gjithë vendin si një vendim.
Në vend që të tërhiqej në mërgim dhe të vazhdonte luftën, Pétain nënshkroi një armëpushim me Hitlerin. Franca ishte e ndarë: veriu ishte i pushtuar nga Gjermania, dhe jugu sundohej nga qeveria kukull e Vichy-t, e sunduar nga Pétain, nën diktatin gjerman.
Flamuri francez ende valëvitej, por pas tij nuk kishte liri.
Regjimi i Vishisë u bë tradhtar i popullit të vet — bashkëpunoi me nazistët, dërgoi hebrenjtë në kampet e vdekjes, ndaloi lirinë e shtypit dhe persekutoi bashkëqytetarët e tij.
Më tragjikja: policia franceze, jo gjermane, arrestoi mijëra fëmijë, gra dhe burra dhe i dërgoi në Aushvic.
Të gjitha nën vulën franceze, me urdhër gjerman.
Por tradhtia nuk kaloi pa u kundërshtuar.
Në Londër, gjenerali Charles de Gaulle refuzoi të pranonte kapitullimin.
“Franca nuk ka vdekur”, tha ai në fjalimin e tij të famshëm më 18 qershor 1940.
“Pavarësisht se çfarë ndodh, flaka e rezistencës nuk mund dhe nuk do të shuhet.”
Dhe kështu filloi Lëvizja e Rezistencës, njerëz pa armë, pa ushqim, por me besimin se tradhtia nuk mund të zgjasë përgjithmonë.
Ata shkruan mesazhe në mure, mbanin armë në çanta, i kalonin informacione ushtrisë aleate.
Shumë vdiqën, por ata i rikthyen nderin një vendi të tradhtuar nga udhëheqësit e vet.
Kur lufta mbaroi, Pétain u arrestua dhe u çua në gjyq.
Vendimi i tij ishte i qartë – tradhti ndaj Francës.
Ai u dënua me vdekje, por dënimi i tij u ndryshua në burgim të përjetshëm për shkak të moshës së tij. Ai vdiq në qelinë e tij në vitin 1951, i vetëm dhe i harruar, një simbol i turpit të tij.
Franca e pati të vështirë të përballej me atë kapitull dekada më vonë.
Sepse jo vetëm që ishte e pushtuar – ajo u tradhtua edhe nga brenda.
Dhe ndoshta kjo është arsyeja pse, në zemër të historisë franceze, mësimi mbetet:
“Se pushtimi i vërtetë nuk vjen nga jashtë, por nga momenti kur populli ndalon së mbrojturi atë që do dhe beson se është më e lehtë të dorëzohet sesa të luftojë”.
Botuar nga Flaka
Thumb
