Ndërsa marrëdhëniet ndëretnike janë përmirësuar, vijat ndarëse etnike dhe gjuhësore shfaqen në kohë krize. Qëndrueshmëria e strategjisë “Një shoqëri për të gjithë”, theksohet në të, kërkon një qasje ndërkulturore efektive, mbështetje më të fortë politike të nivelit të lartë dhe financim solid
Ndonëse Maqedonia ka shënuar progres në mbrojtjen e të drejtave të popullsisë joshumicë, zbatimi i tyre në praktikë lë shumë për të dëshiruar. Konsolidimi i barazisë, promovimi i kulturës, të drejtat e gjuhës amtare… janë disa nga vërejtjet Komitetit Këshillues të Konventës Kornizë në Strasburg. Raporti i pestë i Komitetit në informacionin e dhënë nga burime qeveritare dhe joqeveritare, përfshirë ato të marra gjatë vizitës së tyre në vend në nëntor 2021, është publikuar së bashku me komentet e autoriteteve maqedonase. Ndërsa marrëdhëniet ndëretnike janë përmirësuar, vijat ndarëse etnike dhe gjuhësore shfaqen në kohë krize. Qëndrueshmëria e strategjisë “Një shoqëri për të gjithë”, theksohet në të, kërkon një qasje ndërkulturore efektive, mbështetje më të fortë politike të nivelit të lartë dhe financim solid.
“Zbatimi i Ligjit për përdorimin e gjuhëve nxjerr në pah një hendek të theksuar midis ambicieve të Ligjit për përdorimin e gjuhës shqipe dhe situatës konkrete në administratë dhe gjykata. Për të korrigjuar këtë, nevojiten investime të konsiderueshme në trajnimin dhe rekrutimin e përkthyesve dhe stafit dygjuhësh”, thuhet në të.
Komiteti shpreh keqardhjen që mjediset e përziera të shkollave dhe klasave mbeten të përjashtuara. Duhet të zbatohet një qasje ndërkulturore, e cila përfshin trajnimin e mësuesve dhe studentëve për kulturat dhe historitë e pakicave të ndryshme dhe kontakte më të rregullta ndërmjet nxënësve me prejardhje të ndryshme etnike. Më tej vërehet se edhe korniza ligjore për të luftuar gjuhën e urrejtjes dhe krimin e urrejtjes është përmirësuar, por zbatimi mbetet i dobët, dhe gjuha e urrejtjes, veçanërisht në internet, është një problem serioz. Janë të pakta rastet e shkeljeve të të drejtave të njeriut nga forcat policore dhe sanksionet janë ndërmarrë rrallë kundër pjesëtarëve të policisë. Prandaj, autoriteteve maqedonase u kërkohet të sigurojnë që krimet e urrejtjes dhe gjuha e urrejtjes të hetohen si duhet dhe të forcojnë mekanizmat për monitorimin e sjelljes së policisë.
Komiteti rekomandon masa që synojnë forcimin e mëtejshëm të barazisë dhe luftës kundër diskriminimit, mbrojtjen e pakicave kombëtare nga armiqësia dhe dhuna, promovimin e kulturave të tyre, përmirësimin e edukimit dhe përfaqësimit të tyre në media, si dhe si të drejtat gjuhësore dhe të drejtat e punës dhe strehimit. Autoriteteve u kërkohet gjithashtu të forcojnë pjesëmarrjen socio-ekonomike të anëtarëve të pakicave kombëtare që jetojnë në zonat rurale duke investuar në infrastrukturë dhe mundësi punësimi për të rinjtë e pakicave. Në këtë opinion të pestë nuk përmendet pakica bullgare në vend, e cila sipas marrëveshjes mes Shkupit dhe Sofjes duhet të përfshihet në Kushtetutë. Maqedonia e Veriut ka bërë përparim të konsiderueshëm në mbrojtjen ligjore të të drejtave të pjesëtarëve të pakicave kombëtare duke përmirësuar politikat e saj në përputhje me Konventën Kornizë, por zbatimi praktik i të drejtave duhet të përmirësohet, thotë Komiteti Këshillëdhënës i Konventës Kornizë për Mbrojtja e pakicave kombëtare.
Konventa Kornizë për Mbrojtjen e Pakicave Kombëtare është marrëveshja më gjithëpërfshirëse evropiane për mbrojtjen e të drejtave të personave që u përkasin pakicave kombëtare. Ai është instrumenti i parë shumëpalësh ligjërisht detyrues i dedikuar mbrojtjes së pakicave kombëtare në botë. Zbatimi i tij monitorohet nga Komiteti Këshillimor i përbërë nga ekspertë të pavarur dhe ka hyrë në fuqi më 1 shkurt 1998, kurse marrëveshja zbatohet aktualisht në 39 vende. (koha.mk)
