Kur të lëvdon Orbán, çfarë nënkupton për marrëdhëniet me SHBA-në dhe BE-në?

Analiza Flaka

Urimi i kryeministrit hungarez Viktor Orbán për VMRO-DPMNE-në dhe Hristijan Mickoskin çon automatikisht debatin politik të brendshëm në Maqedoninë e Veriut në një drejtim më të gjerë: orientimin gjeopolitik të vendit, raportet me partnerët euroatlantikë dhe vijën e re të pozicionimit të VMRO-DPMNE-së në arenën evropiane.

Orbán, i njohur për marrëdhënie të tensionuara me institucionet e BE-së dhe për afrimitet me politika më konservatore e euroskeptike, i jep Mickoskit një lloj “certifikimi politik”, por jo domosdoshmërisht pranueshëm nga partnerët kryesorë perëndimorë.

1. Mesazhi nga Orbáni – i fuqishëm politikisht, por problematik diplomatikisht

Lavdërimet e tij – “forca më e suksesshme politike në Evropë”, “Zoti i bekoftë patriotët maqedonas” – kanë peshë për bazën konservatore të VMRO-DPMNE-së, por brenda BE-së Orbán shihet si një lider që sfidon demokracinë liberale, sundimin e ligjit dhe politikat e përbashkëta të Unionit.

Kjo e vendos Mickoskin në një zonë të ndjeshme: miqësia me Hungarinë e Orbánit është mesazh politik, por jo garanci për integrim evropian.

2. Sinjal i dyfishtë për SHBA dhe BE

Për SHBA-në dhe shumicën e vendeve të BE-së, Maqedonia e Veriut mbetet një projekt strategjik: një vend që duhet të ecë drejt stabilitetit, sundimit të ligjit dhe integrimit euroatlantik.

Faktet mbeten:

• Orbáni është udhëheqësi më kritik ndaj politikave të Brukselit.
• Raportet e tij me SHBA-të janë të tensionuara.
• Hungaria mban “azil politik” për ish-kryeministrin Gruevski, i cili largohej nga vendi duke ikur nga drejtësia maqedonase.

Në këtë kontekst, lavdërimi i Orbánit për Mickoskin është vlerësim i brendshëm ideologjik, por hap dilema të jashtme strategjike.

3. Mickoski mes dy poleve: Orbán në një anë, Brukseli dhe Uashingtoni në tjetrën

Mickoski ka deklaruar disa herë se orientimi i tij mbetet evropian. Mirëpo:

• Afërsia me Orbánin shihet nga kundërshtarët si sinjal se VMRO-DPMNE mund të ndjekë modelin hungarez.
• BE dhe SHBA do të presin me vëmendje çdo lëvizje konkrete të Qeverisë në fushat kyçe: sundim i ligjit, media, luftë kundër korrupsionit, reforma zgjedhore.

Politika e jashtme është çështje e ekuilibrave – një fjalë e gabuar mjafton për ta zhvendosur peshoren.

4. Pesha e urimit në politikën e brendshme

Nga ana e brendshme, deklarata e Orbánit ka disa efekte:

• i jep Mickoskit legjitimitet nga një lider fitues në Evropën Qendrore;
• forcon narrativën e suksesit të VMRO-DPMNE-së brenda kampit të djathtë;
• por njëkohësisht e ekspozon Partinë ndaj kritikave për “orientim drejt lindjes së djathtë” dhe jo drejt Qendrës Evropiane.

5. Lavdërim që i sjell pikë brenda, por pikëpyetje jashtë

Në plan të brendshëm, mesazhi i Orbánit është një mjet i fortë politik për VMRO-DPMNE-në.

Në plan ndërkombëtar, ai është një sinjal i cili mund të interpretohet ndryshe nga SHBA dhe BE, të cilat mbeten partnerët kyç për të ardhmen e Maqedonisë së Veriut.