Si krahasohet pushimi vjetor në Maqedoninë e Veriut me vendet e tjera të botës?

Pushimi vjetor me pagesë nuk është vetëm një privilegj, por një e drejtë thelbësore e punëtorit, e garantuar nga ligjet e punës dhe e mbështetur nga organizatat ndërkombëtare të punës, shkruan Flaka. Në Maqedoninë e Veriut, rregulloret e punës parashikojnë një minimum prej 20 ditësh pune pushim në vit, të cilat mund të shkojnë deri në 26 ditë në bazë të marrëveshjeve kolektive apo kontratave të punës. Kjo e drejtë vlen për të gjithë punonjësit, pavarësisht nga lloji i kontratës apo orari i punës – i plotë ose i shkurtuar.

Si funksionon pushimi vjetor në Maqedoninë e Veriut?

Sipas Ligjit të Punës, një punonjës fiton të drejtën për të gjithë pushimin vjetor pas 6 muajve të punës së pandërprerë te i njëjti punëdhënës. Para këtij afati, punonjësit mund të shfrytëzojnë pushim proporcional – dy ditë pune për çdo muaj të punuar. Pushimi ndahet në dy pjesë kohore të rëndësishme:

• Të paktën dy ditë pushim duhet të shfrytëzohen brenda vitit kalendarik (deri më 31 dhjetor).
• Pjesa tjetër duhet të shfrytëzohet deri më 30 qershor të vitit pasardhës.

Përveç pushimit të rregullt, ligji parasheh edhe 7 ditë të tjera pune të paguara për raste të veçanta si lindja e fëmijës, martesa ose vdekja e një të afërmi. Ndërkohë, për punonjësit që ndjekin shkollim, ligji lejon mungesë për ditët e provimeve.

A është kjo mjaftueshëm në krahasim me vendet e tjera të botës?

Nëse krahasojmë Maqedoninë e Veriut me shtete të ndryshme të botës, është e qartë se disa vende ofrojnë shumë më tepër ditë pushimi:

Në shumë prej këtyre vendeve, kultura e pushimit është e fortë dhe e respektuar. Pushimi nuk shihet si mungesë, por si pjesë e rëndësishme e ruajtjes së shëndetit mendor, mirëqenies dhe produktivitetit. Për shembull, në Francë, bizneset mbyllen gjatë muajit gusht për të lejuar punonjësit të pushojnë. Në Suedi, festa e “Midsummer” është një nga periudhat më të rëndësishme të pushimeve kombëtare.

Pse pushimi është më shumë se kohë e lirë?

Studimet tregojnë se ditët e pushimit ndikojnë drejtpërdrejt në cilësinë e jetës së punëtorëve dhe performancën në punë. Punonjësit që pushojnë rregullisht janë më të motivuar, më të përqendruar dhe më të qëndrueshëm në vendin e punës, shkruan Flaka. Për kompanitë, kjo përkthehet në efikasitet më të madh, më pak mungesa në punë dhe më pak rotacion të stafit.

Në Maqedoninë e Veriut, shpeshherë ndodh që punëtorët, për shkak të presionit ose mungesës së kulturës organizative, nuk i shfrytëzojnë të gjitha ditët e pushimit, çka mund të ndikojë negativisht në shëndetin e tyre fizik dhe mendor.

Koha për një ndryshim në mentalitet

Për të ecur drejt standardeve evropiane, Maqedonia e Veriut duhet të ndërtojë një kulturë të mirëfilltë të pushimit – ku e drejta për të pushuar të mos shihet si dobësi, por si një mjet i domosdoshëm për një jetë të ekuilibruar dhe për një ekonomi të qëndrueshme. Kjo nënkupton jo vetëm respektimin formal të ligjit, por edhe inkurajimin aktiv të punonjësve për të marrë pushimin që u takon.

Pushimi vjetor është një e drejtë themelore e çdo punonjësi, e cila ndikon drejtpërdrejt në mirëqenien, shëndetin dhe motivimin në punë. Në Maqedoninë e Veriut, çdo person i punësuar, pavarësisht nëse punon me orar të plotë apo të shkurtuar, ka të drejtë në të paktën 20 ditë pushim me pagesë në vit. Kjo e drejtë zgjerohet me marrëveshje kolektive ose kontratë, deri në maksimum 26 ditë.

Një veçanti e rëndësishme është se pushimi vjetor fiton plotësisht pas 6 muajve të punës së pandërprerë pranë punëdhënësit. Para kësaj, punonjësit kanë të drejtë në pjesë proporcionale – dy ditë për çdo muaj pune. Përveç pushimit vjetor, ligji lejon edhe disa ditë shtesë të lirë për ngjarje të veçanta personale, si martesa, lindja e fëmijës apo vdekja në familje.

Një element i rëndësishëm i organizimit të pushimeve është edhe shfrytëzimi i tyre në periudha të caktuara kohore, për të siguruar funksionimin e vazhdueshëm të kompanive dhe për të përmbushur nevojat personale të punonjësve.

Si është pushimi vjetor në disa vende të botës?

Pushimi vjetor me pagesë ndryshon shumë nga vendi në vend dhe shpesh pasqyron kulturën dhe traditat lokale për balancën mes punës dhe jetës personale.

• Brazili, Finlanda, Franca, Gjermania dhe Spanja ofrojnë mesatarisht 30 ditë pushim në vit, një muaj i tërë i lirë për punonjësit.
• Danimarka dhe Emiratet e Bashkuara Arabe gjithashtu kanë standarde të larta me rreth 27-30 ditë pushim.
• Suedia ofron rreth 28 ditë pushim, ku shumë punonjës i shfrytëzojnë për festën tradicionale “Midsummer”.
• Austria, Norvegjia dhe Zvicra japin rreth 25 ditë pushim me pagesë, duke i dhënë rëndësi pushimeve dhe festave kombëtare.

Kjo shumëllojshmëri tregon se pushimi vjetor nuk është vetëm një detyrim ligjor, por edhe pjesë e kulturës së mirëqenies në punë dhe jetës së shëndetshme.

Pse janë të rëndësishme ditët e pushimit?

Pushimi i rregullt ndihmon punonjësit të rikuperojnë energjinë, të reduktojnë stresin dhe të rrisin produktivitetin në punë. Për bizneset, kjo do të thotë më pak mungesa, më pak lodhje dhe punonjës më të motivuar. Kur punonjësit ndihen mirë, edhe rezultatet për kompaninë janë më të mira. Flaka Media