Sondazhet e rreme dëmtojnë besimin publik – kujdesi i domosdoshëm i mediumeve!

Media ka një përgjegjësi të madhe profesionale dhe etike në publikimin e sondazheve, veçanërisht atyre që prekin opinionin publik, zhvillimet politike apo proceset zgjedhore. Publikimi i një sondazhi të pa verifikuar, të njëanshëm apo të manipuluar, mund të çojë në keqinformim, manipulim të opinionit dhe dëmtim të besimit të publikut ndaj institucioneve dhe vetë mediave, shkruan Flaka

Përpara se një sondazh të publikohet, media duhet të sigurohet që përmban këto elemente themelore të transparencës dhe profesionalizmit, për shembull; Emri i agjencisë së sondazheve (p.sh. Market Vision, IPSOS, Pew Research, etj.) si dhe nëse është e mundur, lidhje direkte (link) me faqen zyrtare të tyre ose publikimin origjinal.

Kush e ka porositur sondazhin? (media, organizatë, parti politike, OJQ, etj, duhet të ritheksohet në raport. Po ashtu, mosdeklarimi i porositësit është shenjë paralajmëruese për mungesë transparence.

Duhet cekur datat e sakta kur është zhvilluar anketa. Ky informacion është i domosdoshëm për kontekstualizimin e të dhënave.

Numri i të anketuarve dhe marzhi i gabimit patjetër duhet theksuar. Duhet përmendur se sa persona janë pyetur (p.sh. 1,200), sa është marzhi i gabimit (zakonisht ±2.5% deri në ±3.5%), si dhe niveli i besueshmërisë (zakonisht 95%).

Duhet përnendur metodologjia e përdorur, se si është zhvilluar anketa, CATI (telefonike me ndihmë kompjuterike), CAWI (online), apo CAPI (intervistë fizike me pajisje). Duhet qartësuar në tekst nëse është përdorur përzgjedhje rastësore, kuotim sipas rajonit, moshës, etnisë?

Duhet theksuar pjesëmarrja e të pavendosurve dhe refuzuesve. Sa përqind e të anketuarve kanë thënë se nuk do të votojnë, janë të pavendosur ose kanë refuzuar të përgjigjen? Këto janë të dhëna jetike që ndikojnë në saktësinë e projeksioneve.

Duhet paraqitur rezultatet e plota dhe të balancuara. Duhet të jepen rezultatet e të gjitha opsioneve, jo vetëm ato që favorizojnë një subjekt të caktuar. Duhet të jenë të shoqëruara me grafikë apo tabela të qarta.

Duhet qartësuar dhe pasqyryar transparencë dhe referenca publike A është sondazhi i publikuar në faqen zyrtare të agjencisë? A ka burime të verifikueshme?

Media nuk duhet të publikon sondazhe anonime, pa firmë ose pa burim. Nuk duhet publikuar sondazhe të kontrabanduara nga rrjete sociale pa asnjë referencë. Po ashtu, nuk duhet publikuar sondazhe të njëanshme që nuk japin informacion të plotë për të gjithë akterët.

Sondazhi nuk është lajm, por analizë që duhet shoqëruar me të gjitha të dhënat shoqëruese për të qenë i besueshëm. Në mungesë të këtyre kritereve, mediat jo vetëm që e humbasin kredibilitetin, por kontribuojnë në dezinformimin e opinionit publik.

Nëse dëshironi, mund të përgatis një kod etik apo udhëzues të brendshëm për redaksinë për trajtimin profesional të sondazheve në media. Flaka