Sistemi “Qyteti i Sigurt” zbulon problematikën e kulturës rrugore në Shkup

Instalimi i sistemit qendror “Qyteti i Sigurt” dhe regjistrimi i 65.000 shkeljeve në vetëm 12 orët e para tregon më shumë sesa një statistikë të thjeshtë të trafikut; ai na jep një pasqyrë të sjelljeve sociale, kulturës qytetare dhe marrëdhënies qytetar–shtet.

1. Sjelljet sociale dhe normat e trafikimit

Numri i lartë i shkeljeve (2.800 kalime semafori të kuq dhe mbi 65,000 kundërvajtje të regjistruara) tregon një normalizim të shkeljeve në trafik:

• Sjelljet e pakujdesshme janë bërë pjesë e përditshmërisë së qytetarëve.
• Ekziston një gap mes normave ligjore dhe normave sociale: njerëzit nuk ndihen të detyruar të respektojnë rregullat për shkak të tolerancës së mëparshme ose mungesës së kontrolleve.

2. Besimi tek institucionet dhe zbatimi i ligjit

Sistemet automatike si “Qyteti i Sigurt” mund të tregojnë se një pjesë e madhe e qytetarëve nuk ka pasur besim te institucionet për zbatimin e ligjit, ose ka perceptuar se kontrolli ishte selektiv.

• Ky sistem e bën zbatimin më të drejtpërdrejtë dhe të pandikuar nga arbitrariteti, duke reduktuar mundësinë për shmangie të ligjit.

3. Kultura rrugore dhe disiplinimi social

• Sistemi synon të ndryshojë sjelljen kolektive: paralajmërimet gjatë periudhës testuese janë një mënyrë për të edukuar qytetarët dhe për të krijuar një ndërgjegjësim social mbi sigurinë rrugore.
• Sociologjikisht, sistemi ka një efekt “nudge”: qytetarët kuptojnë se shkeljet nuk kalojnë pa u regjistruar dhe kjo mund të ndikojë në uljen e sjelljeve të rrezikshme.

4. Tensioni mes autonomisë individuale dhe kontrollit shtetëror

• Shumë qytetarë mund ta perceptojnë këtë si mbikëqyrje masive, duke reflektuar tensionin midis lirisë individuale dhe nevojës për rend dhe siguri.
• Nga ana tjetër, sistemi promovon përgjegjësinë kolektive dhe respektimin e rregullave si pjesë e kulturës qytetare moderne.

5. Pasqyra e shoqërisë dhe modernizimi i qeverisjes

• Shifra e madhe e shkeljeve dhe e automjeteve të paregjistruara (rreth 1.000) tregon një përqindje të madhe të qytetarëve që nuk kanë përmbushur detyrimet ligjore, shpesh për arsye ekonomike ose për mungesë informimi.
• Sistemi është një shembull i modernizimit të qeverisjes dhe përdorimit të teknologjisë për të rritur disiplinën dhe sigurinë.

Regjistrimi automatik i kundërvajtjeve nuk është thjesht një mjet ligjor, por një instrument social dhe kulturor. Ai zbulon problemet e qytetarisë, normat sociale të tolerancës ndaj shkeljeve, tensionin mes lirisë individuale dhe kontrollit shtetëror, dhe ofron një mundësi për edukim dhe ndryshim të kulturës rrugore.

Sistemet si “Qyteti i Sigurt” mund të ndikojnë në ndërgjegjësimin social, uljen e aksidenteve dhe rritjen e përgjegjësisë qytetare, duke treguar një hap drejt një shoqërie më të disiplinuar dhe të orientuar drejt sigurisë.