Zbulohet pse Toka u ‘përvëlua’ për 5 milionë vjet pas Vdekjes së Madhe

Rreth 250 milionë vjet më parë, Toka përjetoi zhdukjen më të madhe në historinë e saj – ngjarjen Permian-Triasike, e njohur si “Vdekja e Madhe”. Një studim i ri i publikuar në Nature Communications hedh dritë mbi arsyen pse planeti mbeti në një gjendje super-serre për miliona vjet pas kësaj katastrofe.

Çfarë ndodhi gjatë zhdukjes masive?

• Shkaku kryesor ishte një shpërthim masiv vullkanik në Kurthet Siberiane, që çliroi sasi të mëdha dioksidi karboni.
• Temperatura globale u rrit me 6–10°C, duke zhdukur 94% të specieve detare dhe 70% të vertebroreve tokësore.

Pse zgjati aq shumë?

Studimi zbulon se shkatërrimi i pyjeve tropikale ishte faktori kyç që e mbajti Tokën në një gjendje të nxehtë për rreth 5 milionë vjet:

• Pyjet tropikale, të pasura me këneta torfe, ishin “lavamanë karboni” që ndihmonin në stabilizimin e klimës.
• Pas shpërthimeve, këto pyje u zhdukën, duke krijuar një “boshllëk qymyri” në të dhënat gjeologjike – një periudhë pa depozita organike të karbonit.
• Bimët e vogla si likopodët (2–20 cm) nuk ishin në gjendje të thithnin karbonin në të njëjtën masë si pyjet e mëparshme.

Modeli SCION dhe rikuperimi i ngadaltë

Studiuesit përdorën modelin e ri të ciklit të karbonit SCION, i cili tregoi se:

• Produktiviteti i ulët bimor pas zhdukjes pengoi rikuperimin klimatik.
• Vetëm kur bimësia u rikthye në mënyrë të qëndrueshme, klima filloi të stabilizohej.

Paralajmërim për të ardhmen

“Nëse pyjet tropikale të sotme shemben nga ngrohja globale, klima mund të mos rikthehet më në nivelet paraindustriale, edhe nëse ndalojmë emetimet,” paralajmëron studiuesi Benjamin Mills.

Flaka