“Bashkë” si platformë gjithëpërfshirëse për mbrojtjen e barazisë etnike dhe Marrëveshjes së Ohrit

Editorial Flaka

“Bashkë” si platformë gjithëpërfshirëse për mbrojtjen e barazisë etnike dhe Marrëveshjes së Ohrit

Bujar Osmani, në rolin e nënkryetarit të Bashkimit Demokratik për Integrim (BDI), ka lansuar kohët e fundit iniciativën “Bashkë”, e paraqitur si një nismë gjithëkombëtare dhe mbipartiake. Aktivitetet e zhvilluara në Dizhon 2 (Çair) dhe në lagje e qytete të tjera me përqendrim shqiptar tregojnë qartë përpjekjen për të krijuar një reagim të përbashkët përballë sfidave të reja politike në vend.

Synimi zyrtar i kësaj nisme është mbrojtja dhe rikthimi i Marrëveshjes së Ohrit në qendër të funksionimit institucional – si themel i barazisë ndëretnike dhe bashkëjetesës. Por në planin strategjik, iniciativa paraqitet si një reagim politik ndaj tendencave të reja të centralizimit institucional dhe minimizimit të rolit të shqiptarëve në shtetin e përbashkët, veçanërisht pas rikthimit të VMRO-DPMNE-së në pushtet.

1. Sfidat aktuale politike: VMRO-DPMNE dhe rreziku i “de-Shqiptarizimit”

Politikat e ndjekura nga VMRO-DPMNE, që nga rikthimi në pushtet në vitin 2024, kanë pasur tendenca të qarta për rikthimin e një agjende të nacionalizmit shtetëror maqedonas. Vendimet administrative, emërimet në institucione, përqendrimi i fondeve dhe mungesa e investimeve në zonat me shumicë shqiptare kanë prodhuar një model të ri diskriminimi të heshtur, por sistematik.

Një rol të rëndësishëm në këtë zhvillim kanë luajtur edhe grupet ekonomike dhe mediatike të lidhura me pushtetin, të cilat kanë ndikuar në shpërndarjen e fondeve publike dhe në formësimin e narrativave publike që margjinalizojnë identitetin shqiptar. Në këtë kontekst, Marrëveshja e Ohrit – që garanton përdorimin e gjuhës shqipe, përfaqësimin institucional dhe barazinë buxhetore – është shpesh anashkaluar apo zbatuar në mënyrë të pjesshme.

Mungesa e certifikatave në gjuhën shqipe, vonesat në financimin e arsimit dygjuhësh apo moszbatimi i ligjit për përdorimin e gjuhëve janë tregues të qartë të një strategjie të qëndrueshme të përjashtimit simbolik dhe praktik të shqiptarëve nga hapësirat shtetërore.

2. “Bashkë” si përgjigje kolektive dhe platformë gjithëpërfshirëse

Iniciativa “Bashkë” nuk duhet të mbetet një projekt i kufizuar i BDI-së. Për të fituar legjitimitet të gjerë, ajo duhet të shndërrohet në një front mbipartiak, përfshirës dhe mbarëkombëtar që mobilizon të gjitha forcat politike dhe shoqërore shqiptare. Kjo nismë duhet të ngrihet mbi tre shtylla kryesore:

• Qëndrueshmëria institucionale e Marrëveshjes së Ohrit: Çdo devijim nga parimet e saj – në përdorimin e gjuhës, në përfaqësimin institucional apo në investimet publike – duhet të trajtohet si shkelje e rendit kushtetues dhe si alarm për reagim qytetar e institucional.
• Krijimi i një rrjeti të përbashkët juridik, qytetar dhe politik: Nisma duhet të mbështetet me ekspertizë ligjore, me aktivizëm qytetar dhe me një strategji të koordinuar mediatike për të ekspozuar çdo formë të diskriminimit.
• Përballja me nacionalizmin shtetëror përmes një narrative gjithëpërfshirëse: “Bashkë” duhet të artikulojë një mesazh të qartë – mbrojtja e multietnicitetit nuk është vetëm një interes shqiptar, por një vlerë shtetformuese për Maqedoninë e Veriut.

3. Roli i BDI-së dhe rimarrja e protagonizmit politik

Pas një periudhe me kritika të vazhdueshme për mungesë transparence, për kompromise të tepruara dhe për një përfaqësim të dobët në nivelet vendimmarrëse, kjo nismë i ofron BDI-së mundësinë të riartikulojë rolin e saj historik si garantuese e të drejtave kolektive shqiptare.

Përmes “Bashkë”, BDI pozicionohet jo vetëm si parti, por si udhëheqëse e një lëvizjeje për barazi reale dhe funksionale. Kjo i kthen subjektit një legjitimitet të ri moral përballë një pushteti që synon ta vendosë shqiptarësinë në margjinat e shtetit.

4. Ruajtja e identitetit: përtej politikës, drejt një platforme qytetare

Ruajtja e gjuhës shqipe, respektimi i simboleve dhe kulturës, si dhe prania dinjitoze në dokumente zyrtare janë elemente themelore që duhet të mbrohen. Çdo tentativë për të zbehur këto shtylla identitare nuk është vetëm një shkelje ligjore, por edhe një goditje ndaj bashkëjetesës së ndërtuar mbi baza të barazisë.

“Bashkë” mund të shndërrohet në një platformë politike afatmesme dhe afatgjatë që adreson jo vetëm sfidat e momentit, por edhe e projekton fuqizimin e shqiptarëve në raport me zhvillimet rajonale dhe euro-atlantike. Flaka Media