Flaka analizon: VLEN në rënie të lirë – Sondazhi i fundit e përgjysmon. 8 arsye që mund të kenë ndikuar!

Largimi i Arben Taravarit nga koalicioni VLEN dhe nga qeveria e re e udhëhequr nga VMRO-DPMNE, nuk ishte thjesht një veprim politik individual – ishte një akt i hapur mosbesimi dhe rebelimi ndaj një strukture që, sipas tij, e kishte humbur busullën politike dhe legjitimitetin për të përfaqësuar shqiptarët, shkruan Flaka. Ky vendim shënoi një çarje të thellë në kampin opozitar shqiptar dhe hapi një debat të ri mbi përfaqësimin, parimet dhe dinjitetin politik në qeverisjen e përbashkët me forcat maqedonase. Në këtë analizë, shqyrtojmë arsyet e deklaruara nga Taravari, akuzat ndaj partnerëve të VLEN-it dhe pasojat që ky largim ka sjellë për koalicionin dhe për peizazhin politik shqiptar në tërësi.

Bashkimi me VMRO‑DPMNE dhe injorimi i shqiptarëve

VMRO‑DPMNE, në fushatën e saj presidenciale, nuk përfshiu fare shqiptarët si komunitet, duke përdorur vetëm termin “minoritet”, që përbën një qasje të përgjithshme pa adresim konkret të nevojave të shqiptarëve.

Koalicioni VLEN vendosi të hyjë në bashkëqeverisje me VMRO‑DPMNE, pavarësisht përqasjeve tona me elemente të përshkallëzuara diskriminimi, çka i çoi shqiptarët në reagime të ashpra e paralajmërime protestash nga Fronti Evropian e BDI .

Kjo e perceptuar “qeveri monoetnike” i dha VLEN‑it një imazh se po bashkëpunonte me partinë që minimizon të drejtat e shqiptarëve.

Dështimi për të realizuar pikat e dakorduara me VMRO‑DPMNE

Pas zgjedhjeve të majit 2024, VMRO‑DPMNE dhe VLEN u pajtuan për “shtyllat kryesore” të qeverisjes, përfshirë integrimin evropian, sundimin e ligjit, zhvillimin ekonomik dhe luftën kundër korrupsionit.

Por askush nga pesë pikat e planifikuara nuk u zbatua, duke e lënë VLEN‑in të përgjakosur nga premtime të pambajtura, gjë që rriti ndjenjën e zhgënjimit në opinion.

“Nuk pranojmë të jemi vetëm dekor” – në një intervistë për televizionin MCN, Taravari theksoi se ASH-ja nuk do të tolerojë të jetë një pjesë simbolike pa zë në vendimmarrje. Ai akuzoi partnerët maqedonas se e lanë koalicionin me shumicë pa nevojën për votat shqiptare, duke e bërë atë të tepërt dhe të marginalizuar.

Ankesat kryesore përfshinin moszbatimin e pikave të dakorduara: ligji për përfaqësim proporcional, restaurimi i mekanizmit të Badenterit, decentralizim i vërtetë dhe punësime më të balancuara në administratë – asnjë prej këtyre nuk u konkretizua.

I pyetur për dorëheqjen nga posti i ministrit të Shëndetësisë, Taravari tha se ky vendim është marrë “pas një vlerësimi të kujdesshëm personal dhe profesional”, duke theksuar se ishte për interesa të institucionit dhe për të ruajtur integritetin personal.

Në një intervistë me Euronews Albania, ai përgënjeshtroi çdo justifikim personal e u shpreh se “koalicioni VLEN ishte një projekt i paqëndrueshëm”; se premtimet pas zgjedhjeve nuk u mbajtën; dhe se qytetarët kishin të drejtë të ndiheshin të zhgënjyer.

Margjinalizimi i shqiptarëve në institucione dhe administratë

Qeverisja e koalicionit me VMRO u perceptua si e rëndësishme vetëm për vete, pa mekanizma të ndërtuar që ruanin përfaqësimin e shqiptarëve.

Gjykata Kushtetuese hoqi mekanizmin që garantonte përfaqësim proporcional për komunitetet etnike; mbi 800 shqiptarë u larguan nga administrata që nga ardhja e VMRO në pushtet.

Ky trend me VLEN në pozitë i dha legjitimitet politik plasaritjeve etnike në administratë.

Dështim i profilit të lidershipit dhe komunikimi jashtë terrenit

Liderët kryesorë të VLEN-it (Fetai, Qoku, Ibrahimi) nuk arrijnë të depërtojnë në opinionin publik; besueshmëria e tyre mbetet më pak se 1%, duke sjellë krize identiteti.

Edhe Izet Mexhiti dhe Bilall Kasami regjistrojnë vetëm rreth 2% mbështetje, shifër që dëshmon për mungesë autoriteti dhe vizioni të perceptuar.

Heshtja e VLEN-it për ndikimet ruse, serbe dhe kineze në qeveri

Një tjetër aspekt shqetësues është heshtja dhe mjegullimi sistematik nga ana e VLEN-it ndaj ndikimit real të “Botës Serbe”, Rusisë dhe Kinës mbi qeverinë aktuale në Shkup – një fenomen i evidentuar qartë edhe në raportin më të fundit të Komisionit Evropian.

Në vend që të pozicionohej qartë në mbrojtje të kursit euroatlantik, VLEN ka zgjedhur një linjë të butë, duke shmangur çdo kritikë ndaj partnerit të saj kryesor në qeveri, VMRO-DPMNE-së, e cila është përmendur në mënyrë të përsëritur si derë hyrëse e ndikimeve autoritare në rajon. Kjo sjellje, përveç se e papërgjegjshme, ka thelluar perceptimin se VLEN është më i interesuar për të ruajtur pushtetin sesa për të mbrojtur orientimin perëndimor të vendit, edhe në kohë kur kjo çështje është jetike për të ardhmen strategjike të Maqedonisë së Veriut.

Konkurenca e fortë nga BDI dhe Fronti Evropian

Në zgjedhjet parlamentare, Fronti Evropian (BDI) fitoi 18 mandate – 4 më shumë se VLEN‑i, që siguroi vetëm 14 mandate. Në këtë kontekst, VLEN u perceptua si zëvendësues artificial, jo zë i vërtetë i elektoratit shqiptar. Deligjimiteti u thellua me largimin e Arben Taravarit dhe ASH-së nga VLEN dhe nga Qeveria, e cila po përballen edhe me sigurimin e Badenterin në punimet e Kuvendit.

VLEN nuk mbajti premtimin për ndryshimet kushtetuese

Një nga premtimet më të rëndësishme të koalicionit VLEN gjatë fushatës zgjedhore ishte zotimi publik se do të largohej nga qeveria brenda 6 muajve nëse nuk realizoheshin ndryshimet kushtetuese, të cilat janë kushti i vetëm për hapjen e kapitujve të anëtarësimit të Maqedonisë së Veriut në Bashkimin Evropian. Ky angazhim u prezantua si prova kryesore e seriozitetit të VLEN-it për integrimin evropian dhe mbrojtjen e interesave strategjike të shtetit. Megjithatë, ndërsa afati gjashtëmujor përfundoi dhe jemi në vitin e parë të qeverisjes së kësaj shumice parlamentare, asnjë përparim real nuk është bërë në drejtim të ndryshimeve kushtetuese, VLEN jo vetëm që nuk ka ndërmarrë hapa për t’u larguar nga qeveria, por vazhdon të mbajë pozicionet ministrore pa asnjë llogaridhënie publike. Kjo e ka kthyer zotimin e dhënë në një premtim të pambajtur, duke minuar besimin e opinionit publik dhe duke shtuar perceptimin se VLEN është i gatshëm të sakrifikojë parimet për hir të pushtetit.

Tre liderë, zero ndikim: Fetai, Qoku dhe Ibrahimi jashtë hartës së besimit publik

Të dhënat e fundit nga sondazhi i realizuar nga Market Vision për MKD.mk zbulojnë një të vërtetë të pakëndshme për VLEN: kriza e thellë e përfaqësimit dhe mungesa e liderëve me ndikim real. Figurë pas figure, rezultatet tregojnë boshllëk të thellë: Arben Fetai, Bekim Qoku, Zeqirja Ibrahimi – emra që nuk arrijnë të kapin as 1% të besimit publik. Edhe liderët më të njohur të koalicionit, si Izet Mexhiti dhe Bilall Kasami, mbeten në vetëm 2% besueshmëri, shumë larg pritshmërive për një forcë që pretendon të përfaqësojë shqiptarët në pushtet.

Në të njëjtën kohë, Arben Taravari – tashmë në opozitë – arrin të renditet ndër liderët më të besuar shqiptarë, duke ekspozuar më tej dobësinë e VLEN-it pas largimit të ASH-së. Këto të dhëna nuk mund të injorohen: nëse një projekt politik nuk prodhon liderë të besueshëm, nuk komunikon me elektoratin dhe nuk ka rrënjë reale në terren, ai nuk është alternativë – por një iluzion që po shuhen para syve të qytetarëve.

Për fund, largimi i Arben Taravarit nuk ishte një akt emocional apo strategji personale – ishte një akt i artikuluar politik, që ekspozoi dështimet e një koalicioni që premtoi shumë dhe dorëzoi pak. Me argumente konkrete, ai vuri në dukje kapitullimin e VLEN-it përballë VMRO-DPMNE-së, mungesën e vullnetit për të mbrojtur interesat shqiptare dhe mosrealizimin e asnjë prej pikave të dakorduara. Kjo dalje publike jo vetëm që i dha ASH-së një profil të pavarur dhe opozitar të fortë, por e la VLEN-in të ekspozuar përballë një opinioni që gjithnjë e më shumë po kërkon dinjitet, përfaqësim real dhe guxim politik. Në këtë dritë, largimi i Taravarit është një kthesë që i ka dhënë debatit politik shqiptar një dimension të ri – atë të llogaridhënies së brendshme. Flaka